De Zuid-Afrikaanse regering heeft South African Airways (SAA) opgeheven. De maatschappij, in staatshanden, leed al jaren verlies – corona gaf het laatste zetje. Er komt een nieuwe nationale airline, zegt de verantwoordelijke minister in Pretoria.
“Het oude SAA is dood, dat lijdt geen enkele twijfel,” aldus de minister van publieke ondernemingen, Pravin Gordhan, in een verklaring. Gordhan voegt eraan toe dat er een doorstart komt voor een deel van het bedrijf, onder een andere naam, maar voortbordurend op SAA.
Alle personeel wordt ontslagen en krijgt een afkoopbedrag. De voormalige SAA-werknemers hebben straks wel voorrang bij het solliciteren naar een baan bij de nieuwe airline. Onduidelijk is nog wat er zal gebeuren met de dochtermaatschappij Mango, een prijsvechter. Bij de hele groep, inclusief Mango en SAA Cargo werkten tot voor kort ongeveer 10.000 mensen.
Mismanagement
SAA was volledig in staatshanden en begin deze eeuw nog de grootste luchtvaartmaatschappij van het continent. Daarna zakte het bedrijf ver weg, door een combinatie van mismanagement en toegenomen concurrentie. SAA verving de afgelopen jaren veelvuldig de CEO – geen van hen wist de neergang te stoppen.
Eind 2019 plaatste de regering SAA onder curatele en er zou daarna een grote reorganisatie volgen. Na eerdere financiële injecties pompte Pretoria omgerekend nog eens 260 miljoen euro in het bedrijf.
SAA kreeg in december de status van ‘voluntary business rescue’ (vrijwillige bedrijfsredding), een Zuid-Afrikaanse begrip dat vergelijkbaar is met Chapter 11 in de Verenigde Staten. De vluchtuitvoering kromp geleidelijk. Alle maatregelen zetten weinig zoden aan de dijk, SAA bleef sukkelen. Toen corona de kop opstak, in februari/maart staakte SAA alle vluchten.
Lugdiens
Het virus blijkt nu ook het einde van de maatschappij te zijn, die in 1934 werd opgericht, toen nog onder een Engelse en Afrikaanse naam, respectievelijk SAA: South African Airways en SAL: Suid-Afrikaanse Lugdiens. (Op de foto rechts een Boeing 747 -200 van SAL in 1993.)
Wat er voor SAA in de plaats zal komen is nog een vraag, maar een uitgestrekt land als Zuid-Afrika (twee keer zo groot als Frankrijk) heeft met zijn 58 miljoen inwoners en een goed ontwikkelde economie wel een airline nodig.
Er zijn nog andere luchtvervoerders in het land, maar ze zijn relatief klein, zoals Comair en Kulula – beide franchises van British Airways. In Zuid-Afrika lijkt daarom een nieuwe, grotere carrier te zullen ontstaan. SAA was lid van Star Alliance.
