De Europese luchtvaart slaagt er niet in om de kapitaalkosten terug te verdienen. Dit zegt de nieuwe algemeen directeur van de Association of European Airlines, Athar Husain Khan.

“De luchtvaart is goed in het creëren van toegevoegde waarde, maar niet voor zichzelf,” zegt Khan. “We dragen 1 miljard euro per dag bij aan het Europese bruto nationaal product. Een op de vijftig banen in Europa is te danken aan de luchtvaart. Maar de winstmarge van de Europese carriers was 0,7 procent in 2012. Dat is 1 euro per passagier – niet eens genoeg om een kop koffie te kopen.”

Alleen Afrika doet het slechter dan Europa in de mondiale luchtvaart. “We vliegen met vollere toestellen, maar verdienen minder,” zegt Khan. “De intra-Europese markt kenmerkt zich door hoge volumes, lage opbrengsten. Op het intercontinentale netwerk verliezen we terrein aan nieuwkomers. De luchtvaartmaatschappijen hebben drastisch gesneden in de kosten, maar de interne en dus beïnvloedbare kosten vormen slechts 32 procent van het totale kostenplaatje. Brandstof maakt daar 34 procent van uit en de overige externe kosten zijn eveneens 34 procent.”

Volgens Khan zijn er grote verschillen tussen de partners in de waardeketen. “De gemiddelde kapitaalkosten van GDS’en zijn 10 procent en zij realiseren een rendement daarop van 20 procent, het dubbele dus. Eenzelfde beeld zie je bij fabrikanten, luchthavens, grondafhandelaren en luchtverkeersleidingen. Het rendement van airlines daarentegen is 4 procent, terwijl de kapitaalkosten 7 procent zijn. Er is dus een grote onbalans.”

Een ander probleem is dat de Europese markt zeer gefragmenteerd is. De top-5 grootste airlines in Europa hebben een veel lager marktaandeel dan de top-5 in andere wereldregio’s. “Het is moeilijk om te consolideren, omdat er nationalistische belangen meespelen en de goedkeuringsprocedure voor een fusie lang duurt,” aldus Khan. “Terwijl wij met dit alles en meer worstelen, zijn opkomende economieën sterk aan de weg aan het timmeren en omarmen zij de luchtvaart als katalysator van welvaart.”

De nieuwe AEA-topman roept de Europese Unie daarom op om met een coherent beleid te komen, dat de Europese luchtvaart stimuleert. “We willen open en eerlijk kunnen concurreren met de andere wereldregio’s.”