Qatar Airways kreeg de afgelopen jaren bergen kritiek uit het Westen over zich heen wegens vermeende staatssteun. Nu Europese en Amerikaanse airlines momenteel alleen kunnen overleven dankzij subsidie, lacht de CEO van Qatar Airways, Akbar Al Baker, in zijn vuistje.
Het emiraat Qatar stopte miljarden in de staatsluchtvaartmaatschappij, terwijl de regering van de naburige Verenigde Arabische Emiraten (UAE) hetzelfde deed met de eigen carriers Etihad en Emirates, althans: zo klonken sinds 2015 de luide beschuldigingen van Westerse concurrenten. Ze claimden dat de staatshulp aan de Golf een waarde had van 35 miljard euro of meer.
Aanvoerders van de wolf pack waren American Airlines, Delta Air Lines, United Airlines, Air France, KLM en Lufthansa. Ze spraken er schande van en eisten maatregelen van hun eigen regeringen tegen de indringers. En omdat Al Baker bekend staat om zijn uitgesproken opvattingen en op dit punt het felst van zich afbeet, was vooral hij het voornaamste mikpunt.
Ontkenning
De drie Golf-carriers ontkenden het ontvangen van overheidssteun in alle toonaarden. Qatar Airways, Emirates (in Dubai) en Etihad (in Abu Dhabi) zijn weliswaar alle drie sinds hun oprichting in staatshanden, maar uit de boeken van ruwweg de afgelopen tien jaar bleek geen hulp van de beide regeringen.
Bovendien: als het wel zo zou zijn, zou dit niet strijdig zijn met internationale regels, want de luchtvaart vormt geen onderdeel van de wereldhandelsorganisatie WTO.
Kregen de drie Arabische carriers nu wel of geen subsidie? In feite doet dat er niet meer toe, want door de corona-pandemie is de situatie sinds maart 2020 mondiaal radicaal veranderd. Nagenoeg alle luchtvaartmaatschappijen ter wereld overleven al maanden dankzij die vermaledijde staatssteun.
Optima forma
Verschillen zijn er wel in de mate van financiering. In Europa profiteren Air France, KLM en Lufthansa in optima forma van de belastingbetaler. Ze ontvangen sinds maart forse subsidies voor de betaling van hun salarissen en daar bovenop toucheren ze zachte leningen met staatsgaranties. Voor deze drie airlines is de totale som inmiddels opgelopen tot meer dan 25 miljard euro.
British Airways en Ryanair vliegen de situatie anders aan. Beide carriers ontvangen wel loonsubsidie (al geven ze dat slechts schoorvoetend toe), maar geen extra steunpakketten. Dit geldt vooralsnog ook in de Verenigde Staten: de Amerikaanse regering geeft alleen miljarden dollars aan loonsubsidie.
Nu wel openlijk staatssteun Qatar
Akbar Al Baker (foto boven) is dezer dagen de grote morele winnaar en dat laat hij aan iedereen horen. Zijn kwelgeesten in Europa en Amerika liggen nu aantoonbaar aan het staatsinfuus. Qatar Airways kan daarom openlijk staatssteun ontvangen. En dat gebeurt ook. De carrier leed namelijk het afgelopen boekjaar 2019-2020, dat afliep op 31 maart, een verlies van omgerekend 1,6 miljard euro. De regering in Doha past precies het bedrag bij.
Het negatieve resultaat had (nog) niets te maken met corona, want de pandemie begon pas aan de rand van het Qatarese boekjaar. Nee, het verlies had alles te maken met de in 2017 ingezette boycot van het emiraat Qatar door zijn Arabische buren, waaronder UAE en Saoedi-Arabië, om politieke redenen.
Qatar Airways kan daardoor sindsdien verscheidene lucratieve routes niet meer vliegen, terwijl ze voor de wel uitgevoerde vluchten niet door het luchtruim van de buurlanden mag, hetgeen veel omvliegen en extra kosten betekent. De grote financiële klap van corona, vanaf april 2020, moet nog komen, in het volgende boekjaar voor de staatsluchtvaartmaatschappij.
Ook Emirates en Etihad ontvangen nu miljarden van hun regering in de UAE, om de corona-crisis te overleven. Voor alle drie de carriers geldt dat ze zich geen zorgen hoeven te maken: de Golfstaten beschikken door hun olie- en gasinkomsten over oneindig diepe zakken en kunnen de verliezen van hun carriers moeiteloos jarenlang bijpassen.
Wie zit er aan boord?
Qatar Airways kan daarom momenteel zoveel vliegtuigen inzetten als zij wil. De carrier zegt eind dit jaar weer 124 bestemmingen te zullen bedienen. Naar Amsterdam is Qatar Airways gedurende de hele crisis blijven doorvliegen.
Maar nu de hamvraag: wie zitten er dan aan boord bij de carrier? Wereldwijd zijn er immers nog altijd zoveel restricties dat weinig mensen het zullen wagen te vliegen; ze krijgen in vrijwel alle landen te maken met quarantaine-maatregelen.
Qatar Airways geeft desgevraagd geen cijfers over aantallen vervoerde passagiers en de bezettingsgraad van vliegtuigen. Daarin is zij overigens niet de enige. Ook KLM bijvoorbeeld brengt sinds april geen vervoercijfers meer naar buiten.
