Achteraf was het omineus wat Hans Smits, de voorzitter van de Raad van Commissarissen (RvC) van KLM, in een interview in de oktober-editie van Zakenreis zei. Op de vraag of de RvC de CEO naar huis zou kunnen sturen antwoordde Smits: “Ja natuurlijk, dat is onze verantwoordelijkheid. Ongeacht welke functie beoordelen wij de KLM-directie en voeren we jaarlijks functioneringsgesprekken. Mocht er om wat voor reden dan ook aanleiding zijn om in te grijpen, dan doen we dat.”
En dat lijkt precies wat er deze week is gebeurd. Eurlings, die op 1 juli 2013 aantrad, diende zich te verantwoorden bij de RvC en dat gesprek verliep op een bepaalde manier niet goed voor de CEO. Hoewel KLM officieel naar buiten heeft gebracht dat het vertrek van de 41-jarige Eurlings “in onderling overleg” is gebeurd, kan het niet anders dan dat hij de wind van voren heeft gekregen van Smits en zijn mede-commissarissen en in feite zijn congé kreeg. Eurlings zou de belangen van KLM binnen de holding met Air France niet goed hebben verdedigd.
Naar verluidt wilde de RvC, in samenspraak met de CEO van Air France-KLM, Alexandre de Juniac, het contract van Eurlings, dat vanaf april 2015 in aanmerking kwam voor verlenging, na die datum beëindigen. Eurlings zou vervolgens de eer aan zichzelf hebben gehouden en stapte meteen op.
Camiel Eurlings had geen achtergrond in de luchtvaart toen hij in 2011 lid werd van de raad van bestuur van KLM, onder de toen zittende CEO Peter Hartman. Het was gebruik bij KLM dat de topbestuurders een lange staat van dienst hadden in het bedrijf. En niet voor niets: een airline is vrijwel altijd gebaat bij managers die het bedrijf én de sector door en door kennen. Eurlings was niet zo’n manager. Zijn benoeming was vorig jaar dan ook een enorme breuk met die ervaringsregel en naar nu blijkt was het ook een kapitale blunder, die de managers en commissarissen van KLM en Air France zichzelf ook kunnen aanrekenen.
De achterliggende gedachte voor het opstuwen van Eurlings tot topman was dat hij als ex-politicus ‘handig’ zou kunnen zijn in de contacten naar buiten en een ‘people’s manager’ zou zijn. Eurlings bleek als ‘smooth talker’ zeker goed met het personeel te kunnen omgaan, maar wat leverde het op? En de politieke contacten bleken van weinig waarde.
In de praktijk was Pieter Elbers, tot woensdagavond de COO, al de echte topman. Veel, zo niet alles binnen KLM liep via de gedreven en ervaren Elbers.
Het ligt voor de hand dat Elbers een team om zich heen krijgt van andere bestuurders die ‘uit de buik’ van het bedrijf komen. Het experiment met een niet-luchtvaartman als CEO is pijnlijk mislukt.
