Boeing schikt met de Amerikaanse justitie en betaalt ruim 2,5 miljard dollar in het dossier 737 MAX. De fabrikant erkent dat “frauduleus gedrag” leidde tot twee fatale crashes. De MAX mocht in december 2020 weer vliegen na 21 maanden ‘grounding.’
De schikking, die vrijdagmorgen (Nederlandse tijd) bekend werd gemaakt, bestaat uit een boete van 243,6 miljoen dollar, compensatie ter waarde van 1,77 miljard aan airlines die al die tijd hun MAX-toestellen niet konden inzetten en een fonds van 500 miljoen dollar voor de nabestaanden van de ongelukken.
Boeing erkent hiermee dood door schuld. In oktober 2018 crashte een MAX van het Indonesische Lion Air, vlak na de start en vijf maanden later een identiek toestel van Ethiopian Airlines onder soortgelijke omstandigheden. Alle inzittenden van beide vliegtuigen kwamen om: 346 in totaal.
Aanvankelijk hield Boeing vol dat er niets mankeerde aan het ontwerp van de MAX, maar onderzoek wees naderhand iets anders uit. Het anti-stall systeem MCAS, een uitvinding van de fabrikant zelf, bleek de boosdoener, zo erkende ook de fabrikant.
Winst in plaats van veiligheid
En dat was niet alles: Boeing was voorafgaande aan de crashes op de hoogte van de tekortkomingen. “Werknemers van Boeing vonden het behalen van winst belangrijker dan openheid van zaken. Ze hielden cruciale informatie over de 737 MAX verborgen voor de FAA,” aldus onderminister van Justitie, David Burns, in een verklaring.
Om welke ‘werknemers’ van Boeing het gaat, staat niet in de schikking. De hoogste employee tijdens het MAX-drama was de CEO, Dennis Muilenburg. Hij kreeg eind 2019 evenwel ontslag en kan als zodanig niet meer verantwoordelijk worden gehouden.
Boeing hoopt met de schikking, een corporate plea bargain naar Amerikaans recht, verdere zaken te hebben afgekocht, maar het is de vraag of dat het geval zal zijn. Advocaten namens Ethiopian Airlines hebben gezegd door te gaan met hun procedures. De meeste rechtszaken van Lion Air zijn wel afgerond.
Belediging
De nabestaanden krijgen steun uit politieke hoek in de Verenigde Staten. Peter DeFazio, volksvertegenwoordiger (in het Huis van Afgevaardigden) namens de Democraten, noemt de schikking “een belediging aan het adres van de 346 mensen die het slachtoffer werden van bedrijfsmatige hebzucht.”
DeFazio, voorzitter van de parlementaire commissie voor transport en infrastructuur, zegt verder: “Niet alleen is het aantal dollars dat Boeing betaalt maar een fractie van de bedrijfsomzet, de schikking gaat ook voorbij aan het werkelijk afleggen van verantwoording over misdadige feiten.”
Boeing werkte vanaf maart 2019 aan een upgrade van de MAX, een proces dat veel langer duurde dan de fabrikant zelf had gedacht. In het najaar van 2020 kreeg de nieuwe MAX het groene licht van de autoriteiten en eind december was American Airlines de eerste maatschappij die het toestel weer commercieel inzette.
Corona
Het dossier rond de MAX heeft Boeing naar schatting twintig miljard dollar gekost. Vanaf begin 2020 overschaduwde de corona pandemie de MAX-crisis. Wereldwijd moesten airlines als gevolg van de virusuitbraak grote delen van hun vloot aan de grond houden. Deze situatie bestaat nog steeds, ondanks het begin van vaccinatieprogramma’s in veel landen.
