De CEO van Air France-KLM, Ben Smith, was woensdag in Nederland om te proberen plooien glad te strijken bij KLM, waar het personeel zich en masse heeft opgesteld achter hun CEO Pieter Elbers. Smith wil – naar verluid – van Elbers af.
Smith sprak eerst met de VNV, de vakbond van piloten, die een bemiddelende rol lijkt te spelen. Wat daar is besproken heeft de VNV niet bekendgemaakt. Hoofddoel van Smiths bezoek was een dialoog met de top van KLM, met wie hij wil proberen op een lijn te komen in de aanloop naar de presentatie van de jaarcijfers op 20 februari. Mogelijk is de groeps-CEO ook de komende dagen nog in Nederland.
Hem zal ongetwijfeld de onrust bij KLM over zijn plannen ter ore zijn gekomen. De interne petitie ter ondersteuning van Elbers, die enkele personeelsleden van KLM vorige week hebben geëntameerd, is inmiddels ondertekend door 24.000 van de 32.000 medewerkers. Morgen overhandigen de initiatiefnemers de petitie aan de bedrijfstop.
Ook de ondernemingsraad en de managementlaag direct onder de raad van bestuur van KLM hebben zich vierkant opgesteld achter Elbers.
Wat wil Smith?
De ‘grote baas’ in Parijs heeft tot nu toe nauwelijks iets in het openbaar losgelaten over zijn plannen met de holding en de positie van KLM. Hij meed sinds zijn aantreden in september 2018 de media zoveel mogelijk.
Uit de geluiden rondom hem kan worden opgemaakt dat Smith een veel grotere mate van integratie binnen de holding nastreeft. De financiën van Air France en KLM zijn sinds hun samengaan in 2004 weliswaar geconsolideerd (bij elkaar opgeteld), maar beide airlines houden er in principe een aparte boekhouding en kasstroom op na. Smith wil daar een eind aan maken – samen uit, samen thuis redeneert hij.
Onder Elbers, die eind 2014 aantrad als CEO, bloeide KLM na een moeilijke periode op. De Nederlandse poot doet het sindsdien veel beter dan de Franse tak. Elbers staat op de relatieve onafhankelijkheid van KLM binnen de groep. Hij vindt daarbij Smith op zijn weg.
Geen fusie maar overname
De groeps-CEO staat formeel in zijn recht. Hoewel er vaak eufemistisch wordt gesproken over ‘een fusie’, vijftien jaar geleden, werd KLM door Air France overgenomen. KLM is sindsdien in financiële zin deel van een Franse onderneming. Om de landingsrechten voor KLM in Nederland te garanderen, is er destijds gekozen voor een constructie waarbij KLM juridisch voor 51 procent in handen van Nederlandse aandeelhouders bleef. Economische rechten levert dit niet op. ‘Parijs’ deelt als het erop aankomt de lakens uit.
Zou KLM ook weer zelfstandig kunnen worden? Op papier kan dat altijd, in de praktijk is het vrijwel onmogelijk, zeggen deskundigen. De constructie van de holding is zeer ingewikkeld en de twee airlines zijn nu zo nauw met elkaar vervlochten dat een scheiding zeer kostbaar is. Voor KLM en mogelijk ook voor Air France zou het de ondergang kunnen betekenen.
Volgende week zal in Parijs duidelijk worden welke plannen Ben Smith heeft gesmeed en waar hij heen wil met de holding, respectievelijk met Air France en KLM.
