Alle airlines mijden momenteel het luchtruim boven Afghanistan na de machtsovername door de Taliban. Op de luchthaven van Kabul was het maandag een chaos – veel mensen probeerden weg te komen met militaire toestellen.
KLM, British Airways, Lufthansa en andere maatschappijen geven aan voorlopig op lange afstandsroutes niet over Afghanistan te vliegen. Het Aziatische land ligt op verbindingen tussen Europa en Zuidoost-Azië, maar airlines geven er de voorkeur aan om het land heen te vliegen.
Afghanistan kent nu voor de luchtvaart twee risico’s: de Taliban voeren mogelijk beschietingen uit, waarbij sommige raketten doelen tot op tien kilometer hoogte kunnen raken, zoals verkeersvliegtuigen. Het andere risico is de luchtverkeersleiding. Nu de radicaal islamitische beweging het hele land in bedwang heeft is het afwachten wat zij gaat doen met de bestaande infrastructuur, zoals luchthavens, air traffic control en het personeel dat er werkt.
Chaos
Maandag was het een grote chaos op Hamid Karzai International Airport. De ongeveer tien airlines (alleen carriers uit de regio – geen westerse) die de afgelopen tijd nog verbindingen onderhielden met de Afghaanse hoofdstad hebben deze opgeschort. De Taliban hebben toegestaan dat het Amerikaanse leger nog enkele dagen het gezag mag houden op de luchthaven.
Veel landen, waaronder Nederland, hebben militaire transportvliegtuigen gestuurd om de eigen burgers – voornamelijk diplomaten – op te halen, maar ook Afghanen die waren verbonden aan het ancien regime proberen aan boord te komen. Volgens The Wall Street Journal zijn er ten minste vijf mensen om het leven gekomen, in het gedrang of door schietpartijen.
Geen tv, kunst of sport
Wat de Taliban van plan zijn in Afghanistan is nog gissen. Tussen 1996 en 2001 heerste de fundamentalistische moslimbeweging er ook en dat leidde toen tot een regime waarbij in feite alles dat uit het buitenland kwam was verboden: geen tv, film, fotografie, muziek, kunst, sport of enige andere vorm van vertier.
Meisjes en vrouwen werd het recht op onderwijs ontzegd en ze mochten niet meer alleen de straat op. De Taliban hanteerden een strenge vorm van de sharia, met het afhakken van handen of de doodstraf voor tal van vergrijpen. Politieke tegenstanders wachtte per definitie executie. Contacten met andere landen werden tot een minimum beperkt.
Aan het bewind kwam een eind in 2001 toen was gebleken dat Afghanistan een van de uitvalsbases was geweest voor de terroristische aanslagen van 11 september in de Verenigde Staten. De Amerikanen vielen daarop het land binnen, gesteund door veel landen, waaronder Nederland (maar ook Turkije bijvoorbeeld) en maakten in korte tijd een eind aan het bewind van de Taliban.
Het Westen wilde in de jaren daarna van Afghanistan een democratisch land maken, met tal van burgerlijke vrijheden. Na bijna twintig jaar luidt de conclusie dat dat volkomen mislukt is. De radicale moslims waren veel sterker dan lang is gedacht en zijn terug aan de macht.
Naar verluidt is de huidige generatie Taliban-leiders wel gematigder dan die van de jaren negentig. Zo hebben ze gezegd ‘normale’ diplomatieke betrekkingen met andere landen te willen onderhouden.
Foto © Unsplash
