Terwijl luchtvaartmaatschappijen het vakantievervoer binnen Europa en naar het Caribisch gebied de afgelopen maanden sterk hebben zien toenemen, blijft herstel van het zakelijke verkeer ver achter. Niet alleen omdat veel intercontinentale landsgrenzen nog gesloten zijn, maar ook omdat grote bedrijven terughoudend zijn om hun zakenreizigers weer op pad te sturen. Zakenreis peilde de travel managers van drie in Nederland gevestigde multi­nationals naar hun verwachtingen voor de komende periode. In deel 2: Damen Shipyards Group.

Manon Luiting is Travel Manager bij Damen Shipyards Group. Daarnaast is zij voorzitter van de Corporate Travel Association (CORTAS). Damen Shipyards Group is een Nederlands scheeps­bouwconcern met meer dan dertig werkmaat­schappijen in binnen- en buiten­land, en heeft het hoofd­kantoor in Gorinchem. In 2019 gaf Damen Shipyards zo’n 10 miljoen euro uit aan zakelijke vliegreizen. In 2020 was dat teruggevallen tot 1,8 miljoen euro, wat gezien de coronacrisis nog steeds een aanzienlijk bedrag was.

Tsunami aan boekingen
Manon Luiting: “Wij zitten momen­teel op zo’n 25 à 30 procent van onze zakenreisomzet in 2019. Daarnaast hadden wij de laatste drie weken een ‘tsunami’ aan boekingen. Als je ziet wat er allemaal al staat geboekt voor oktober en november, dan lijkt het alsof de business serieus begint aan te trekken. Ik schat dat we tegen het einde van het jaar op 40 of zelfs 45 procent van het niveau van 2019 zitten. De bestem­mingen zijn heel divers, van reizen naar onze werven tot naar projecten, het loopt allemaal weer. Er is zelfs geen dip geweest in de vakantiemaanden. De verwach­ting was dat het pas in sep­tember weer echt zou opstarten, maar de sprint om meer te boeken begon al half augustus. We denken dat deze trend zal door­zetten. Er komt een aantal nieuwe projecten aan, dat betekent automatisch meer reizen. Kortom: bij ons zit zakelijk reizen weer in de lift.”

Veel lastminute
Luiting noemt onder meer KLM als een heel soepele partner qua wijzigings- en annuleringsbeleid. “Daar maken we dankbaar gebruik van. Wij boeken bij voorkeur lastminute omdat je zit met al die wisselende test- en quarantaineregels. Aan de andere kant zie je dat bepaalde vluchten snel vollopen, omdat er veel capaciteit uit de markt is gehaald. In dat geval nemen we het zekere voor het onzekere. Al met al hebben we veel last-minuteboekingen én veel last-minutewijzigingen.”

Reisrestricties
“Qua reisrestricties is het nog steeds: alert blijven. Landen springen op geel, rood, groen en oranje. Soms is het overzichtelijk, soms is het een eindeloze zoektocht om uit te vinden wat de regels zijn. Dat betekent ook veel extra werk voor reisagenten, terwijl de meeste fors hebben moeten snijden in hun personele bezetting. Ik vind dat dit ook weleens mag worden benoemd. Aan de andere kant geeft deze tijd reisagenten de kans om te laten zien wat hun toegevoegde waarde is. Het is niet meer van ‘u boekt, wij printen’, maar eerder ‘u boekt en wij denken mee’. Voor alle partijen blijft het een moeilijke puzzel om reizigers te adviseren. Ik probeerde net een collega te helpen die met de auto naar Engeland gaat en daar drie dagen rondtoert. Zie dan maar eens een testlocatie te vinden waar hij zijn tweede verplichte coronatest kan laten doen. Als je op de overheidssite kijkt, moet je het gebied aangeven. Vervolgens krijg je ongeveer 200 hits van testlocaties, maar of er toevallig een zit in het plaatsje waar jouw reiziger verblijft, is nog maar de vraag.”

Routenetwerken
“Luchtvaartmaatschappijen stellen dat hun routewerk weer up & running is, maar ze zeggen er niet bij dat het om slechts één vlucht per week gaat of één vlucht per dag, terwijl dat er voorheen vier waren. De afgelopen anderhalf jaar zijn er enorm veel schemawijzigingen geweest en vluchten geannuleerd. Dat leidt tot bizarre situaties. Wij hadden een aanvraag om van Havana, Cuba, naar Kingston, Jamaica, te vliegen. Deze Caribische eilanden liggen hemelsbreed 800 km uit elkaar. De enige vliegroute was om van Havana naar Madrid en vervolgens van Madrid naar Kingston te vliegen. Een mijl op zeven natuurlijk.”

Wel of niet gevaccineerd
“Wij kunnen onze medewerkers niet verplichten om zich te laten vaccineren. Maar als iemand op zakenreis gaat en je komt het land alleen in als je volledig bent gevaccineerd, dan zullen wij deze informatie toch van tevoren moeten communiceren. Sommige van onze werven stellen eveneens een vaccinatie-eis, anders krijg je geen toegang. In het algemeen zijn mensen redelijk genoeg om deze informatie te delen indien dat een noodzakelijke voorwaarde is om op reis te kunnen. Of ze vragen: ik ben niet gevaccineerd en moet naar Frankrijk, wat heeft dat voor impact? Nou, dat betekent dus dat je bijna elke twee dagen een watten­staafje in je neus moet laten steken. We zijn er onlangs achter gekomen dat er ook landen zijn die eisen stellen aan de geldigheid van de vaccinatie, die mag bijvoorbeeld niet ouder dan 12 maanden zijn. Blijkbaar is dat de volgende stap.”

Reisbeleid aangepast
Damen had pre-corona als reis­beleid dat in principe the lowest available rate moest worden geboekt. “In deze tijd vinden wij het belangrijker dat de reisduur zo kort mogelijk is. Ga er maar aanstaan: op het vliegveld een mondkapje, in het vliegtuig een mondkapje, in het busje naar het hotel een mondkapje – reizen is er niet comfortabeler op geworden. Daar komt bij dat wij overstappen zo veel mogelijk willen vermijden, omdat op zo’n transferlocatie ook weer allerlei restricties kunnen gelden. Deze nieuwe policy geldt wel binnen bepaalde grenzen; als één keer overstappen echt fors goed­koper is, dan is het een ander verhaal.”

Duty of Care
“Heel veel bedrijven beginnen nu pas met het opstarten van zakenreizen, maar wij zijn – deels – altijd doorgegaan. Wel geldt sinds corona een nieuw protocol dat moet worden gevolgd: de reis moet noodzakelijk en veilig zijn, en er moet aan alle reisvoorwaarden worden voldaan, zowel door de reiziger van Damen als de partij die wordt bezocht. In het kader van Duty of Care verwacht ik niet dat dit protocol snel zal worden losgelaten. Zolang een deel van de wereld niet is gevaccineerd, zullen we immers met corona te maken hebben.”

Virtueel vergaderen
“De afgelopen periode is gebleken dat het niet altijd nodig is om op reis te gaan. Virtueel vergaderen zal dan ook een vast onderdeel van het zakendoen blijven. Toch blijven voor Damen klantbezoeken enorm belangrijk, en ook naar de buitenlandse werven moet worden gereisd. Om het heen en weer reizen gedurende de coronapandemie te beperken, hebben we in som­mi­ge gevallen de verblijfsduur van mensen in het buitenland ver­lengd. Hierdoor hoeven ze minder vaak te rouleren en minder vaak alle reismaatregelen te ondergaan.”

Toekomstverwachtingen
“Vorig jaar was de inschatting dat we op termijn zouden teruggaan naar 50 à 60 procent van het aantal zakenreizen in 2019. We zitten nu op 30 procent en dat percentage groeit gestaag. Maar we weten niet waar we over een jaar staan. Voor hetzelfde geld komt er een ‘vierde golf’ en zijn we weer terug bij af. Onze CEO heeft aangegeven dat hij van Damen de duurzaamste en groenste scheepsbouwer van de wereld wil maken. Dat heeft impact op het hele logistieke proces, waaronder zakenreizen. Ook merken wij dat de jongere generatie die het bedrijf binnenstroomt zich meer bewust is van het vervuilende aspect van zakenreizen. En als ze in aanmerking komen voor een leaseauto, kiezen ze in het algemeen voor een elektrische vanuit milieuoverwegingen.”

Het nieuwe normaal
“Wij noemen het project dat wij zijn opgestart ‘COVID 19 towards the new normal’. Ik denk persoonlijk dat the new normal is wat we nu hebben. Dan doel ik niet zozeer op het aantal trips, maar meer dat het onbezorgde van reizen gewoon weg is. Dat geldt ook voor vakanties. Je gaat volledig gevaccineerd naar Griekenland, maar bent evengoed besmet en kunt vervolgens de hele periode in quarantaine. Of dat onbezorgde ooit gaat terugkomen, weet ik niet. Wellicht als er goede medicijnen tegen corona zijn, vaccinaties langer bescherming bieden of mensen simpelweg accepteren dat ze zich ieder jaar opnieuw moeten laten inenten.”

Dit is een samenvatting van het artikel ‘Ttavel managers stellen doelen voor post-corona’, dat is verschenen in Zakenreis #521. Het hele artikel lezen? Neem een abonnement op Zakenreis Magazine. Ontvang hét vakblad voor de Nederlandse zakenreisindustrie voor maar 32 euro per jaar.