Brussels Airport Zaventem heeft een zwaar jaar achter de rug, maar voor welke luchthaven geldt dat niet? De CEO, Arnaud Feist, wil met Zakenreis best stilstaan bij corona, hij heeft echter vooral de blik naar voren gericht. “Ik ben optimistisch, 2022 zal al een veel beter jaar zijn en in 2024/25 zijn we helemaal hersteld tot op het niveau van vóór de pandemie.” Hoewel het aantal passagiers is gekelderd, hebben Feist en zijn team stevig moeten aanpoten. “Ik heb nog nooit zo veel gewerkt.”

De CEO ontvangt ons in een ruim bemeten vergaderzaal en legt meteen de huidige situatie op de luchthaven uit: “De volksgezondheid heeft bij ons prioriteit. Vóór de zomer hebben we de toegang tot onze vertrek- en aankomsthal beperkt tot alleen reizigers. Meeters & greeters moesten buiten wachten. Sinds begin september mogen ze weer naar binnen. We hebben ook tenten opgesteld voor het geval er te veel volk in de vertrekhal is en we social distancing niet kunnen handhaven. Want onze facili­teiten zijn natuurlijk niet ontworpen op de anderhalve­metersamenleving. De vertrekkende passagiers dienen dan in de tenten buiten aan te schuiven.”

Hoe staat de luchthaven er nu voor?
“In juli en augustus komen we uit op ongeveer 2,7 miljoen passagiers. Vorig jaar was dat 1 miljoen en in 2019 waren het er 5,3 miljoen, dus nu 49 procent lager. Bon, het is veel minder dan twee jaar geleden, maar alweer veel beter dan in de voorbije maanden.”

In maart 2016 waren hier de bomaanslagen. Kunt u die tijd met nu vergelijken?
“De situaties zijn volkomen verschillend. De terroristische aanslagen waren vooral emotioneel heel moeilijk, met zestien mensen die zijn gestorven en honderden gewonden. Het was een enorme schok voor iedereen. Maar wat het verkeer betreft: na zes maanden zaten we toen alweer op het niveau van daarvoor. Dat had ook enkel impact op onze luchthaven, de rest van België en de wereld was oké. Dat is nu heel anders, we hebben een mondiale crisis. Voor ons betekent dit een veel grotere neergang in de bedrijfsvoering, met veel onzekerheden en onduidelijkheid over hoelang het gaat duren. Binnen twee weken kan er weer een omslag zijn.”

Hebt u ook iets uit 2016 meegenomen wat u nu kan gebruiken?
“Ja: teamwork, solidariteit, de manier waarop mensen reageren. Iedereen bij Brussels Airport is nu op zijn best, men ziet de urgentie. Er zijn hier meer dan 300 bedrijven op de luchthaven en in de crisis opereerden we als één grote familie.”

Maar er is ook flink gesneden in het personeelsbestand …
“Zeker en vast. Dat moest ook, want in het begin van de crisis zaten we op -99,5 procent van normaal, in aantallen passagiers gerekend. Alleen de vracht is steeds op volle toeren blijven draaien. Op de luchthaven zijn ongeveer 4000 van de 24.000 jobs bij alle bedrijven samen in twaalf maanden tijd verdwenen. Bij ons luchthavenbedrijf zelf is 20 procent van de 1100 mensen verdwenen, meestal op vrijwillige basis, en een ander deel zit in de regeling van tijdelijke werkloosheid. Dit was allemaal absoluut noodzakelijk. De federale overheid heeft ons natuurlijk geholpen, met veel mensen die tijdelijk een werkloosheidsuitkering krijgen, om meer ontslagen te vermijden. Nu gaan we stap voor stap uit deze situatie. Sinds 1 september is alle personeel weer uit die tijdelijke regeling en komen we terug op ongeveer 850 personeelsleden. Intussen zijn er bij andere bedrijven op de luchthaven zelfs weer vacatures, 400 in totaal.”

Wat vindt u van de aanpak van corona door overheden in de EU?
“Het is verwarrend. Alle landen hanteren andere regels. Dit is wat er dringend moet gebeuren: harmonisatie van de regelgeving binnen de Europese Unie. Niet in België zus, in Frankrijk zo en in Nederland weer anders, nee: allemaal dezelfde regels. Veel mensen wachten door alle onzekerheden ook met reizen en rekenen erop dat de situatie later beter zal zijn.”

Komt het niveau van 2019 weer terug?
“Oh ja, daar ben ik van overtuigd. Ik ben optimistisch, 2022 zal al een veel beter jaar zijn dan 2021. En in 2024/25 zouden we helemaal hersteld moeten zijn tot het niveau van 2019. De economie groeit nu alweer wereldwijd. De luchtvaart heeft zware klappen gekregen, maar toch: mensen willen terug naar het reizen.”

Geldt dat ook voor zakenreizen?
“Het aandeel zakenreizen vind ik lastig te voorspellen. Daar verwacht ik wel een structurele impact door de opkomst van Teams, Zoom, Skype enzovoort. En toch is videoteleconferentie iets anders dan fysiek contact. Voor veel zakenmensen blijft een echte ontmoeting belangrijk. Je mist de non-verbale communicatie bij video. Heel veel zaken worden ook besproken op een informele manier, tijdens echte contacten in de gang of bij de koffiemachine. Veel bedrijven geven aan ook straks minder zakelijk te reizen. De kleine en korte meetings reduceren ze misschien, maar de grote niet. Ik heb veel contact met internationale corporates en hoewel sommige van hen momenteel een meer restrictief reisbeleid hebben, geven zij ook aan dat ze er behoefte aan hebben om opnieuw te reizen om hun klanten persoonlijk te ontmoeten, of hun dochterondernemingen of moederbedrijven te bezoeken. Ik was verrast door wat ze zeiden: iedereen is het beu zoals het nu gaat en wil elkaar weer zien.”

Is Brussels Airport aantrekkelijk voor zakenreizigers uit Nederland?
”Dat denk ik wel. We zijn gunstig gelegen voor mensen vanuit gebieden in het zuiden van Nederland. Verder komen hier ook enkele luchtvaartmaatschappijen die niet op Schiphol of Eindhoven vliegen, maar wel op Brussels Airport, zoals THAI en Ethiopian. Ook de Afrikaanse bestemmingen van Brussels Airlines zijn in trek.”

Regeringen hebben aan de airlines nieuwe milieueisen gesteld. Wat vindt u daarvan?
“Ik ondersteun dat volledig. Onze regering heeft Brussels Airlines ondersteund met een grote lening en een van de voor­waar­den was vergroening van de vloot – terecht. Daarbij moet ik wel aantekenen dat de lucht­vaart nu veel minder CO2-uitstoot heeft dan vroeger. Moderne vliegtuigen zijn veel efficiënter dan hun voorgangers. Wat onze lucht­haven betreft: wij zijn al CO2-neutraal sinds 2018.”

Er zijn nog steeds vluchten tussen Brussel en Amsterdam. Spreekt u KLM daarop aan?
“Het besluit hierover is niet aan ons. Zolang KLM hier slots krijgt, kunnen ze blijven komen. Wij hadden voorafgaande aan de pandemie ook geen gebrek aan capaciteit, Schiphol wel. Dus je zou verwachten dat ze daar die Brussel-slots weghalen en op andere bestemmingen inzetten, maar dat is nog steeds niet gebeurd. KLM is inmiddels wel van vijf naar vier vluchten per dag gegaan. Wij gaan ervan uit dat de verbinding de komende jaren gaat verdwijnen omdat er 16 Thalystreinen en16 gewone treinen per dag zijn vanuit België naar Schiphol.”

Geldt hetzelfde voor vluchten naar Parijs?
“Parijs is vanaf hier ook slechts 300 kilometer, maar het verhaal is wel iets anders omdat er geen directe treinverbinding met de luchthaven is. Brussels Airport is de spil van veel vluchten van Brussels Airlines naar Afrika, waarop passagiers veel bagage meenemen. Met de Thalys van en naar Parijs reizen is dan niet handig omdat er op Brussel moet worden overgestapt. Maar toch gaat ook die lijndienst verdwijnen, als er een directe trein naar de luchthaven zou zijn. Het kan niet anders, alle korteafstandsvluchten in Europa zullen op den duur plaatsmaken voor de trein.”

Wat moet er verder gebeuren op dit terrein?
“Deze crisis biedt een kans om dingen op een andere manier te doen, we moeten niet terug naar het oude normaal. De klimaatverandering is zich aan het versnellen en wij moeten onze verantwoordelijkheid nemen als luchtvaartsector. Iedereen moet zijn huiswerk goed doen: er komt een nieuw, groen normaal, met innovaties zoals biobrandstof, elektrisch taxiën en misschien op termijn vliegtuigen op waterstof.”

Hoe legt u zelf milieumaatregelen op aan airlines?
“Voor oudere vliegtuigen zijn de havengelden al drie keer duurder dan voor nieuwere toestellen. Vanaf 2023 willen we dit verschil nog groter maken en betalen zij tot twintig keer meer. Onze boodschap is duidelijk: kom niet naar Brussels Airport met een oud vliegtuig. Het is ook een belangrijke boodschap naar de omwonenden van de luchthaven en de overheid: dit zijn onze waarden.”

Wat vindt u van de vliegtaks?
“Ik ben daar niet op tegen, maar net als bij de maatregelen op het gebied van corona zou alles op het niveau van de EU moeten worden afgesproken, met overal gelijke tarieven. En de inkomsten van zo’n taks zouden dan gebruikt moeten worden om de ontwikkeling van een duurzamere luchtvaart in Europa te versnellen.”

Foto’s © Brussels Airport

Dit is een samenvatting van het artikel ‘Topman Brussels Airport denkt vooruit’, dat is verschenen in Zakenreis #521. Het hele artikel lezen? Neem een abonnement op Zakenreis Magazine. Ontvang hét vakblad voor de Nederlandse zakenreisindustrie voor maar 32 euro per jaar.